7GDH GROM: 2009

sobota, 10 stycznia 2009

Zmarła bohaterka drużyny!

Nie było drugiej takiej jak "Zo". Elżbieta Zawacka to jedyna kobieta wśród cichociemnych walczących podczas II wojny światowej. Dziś z Torunia nadeszła wieść o jej śmierci. Ta wybitna działaczka niepodległościowa, pięciokrotnie nagradzana Krzyżem Walecznych, miała 99 lat.
Prof. Elżbieta Zawacka była drugą (pierwszą była Maria Wittek) kobietą-generałem w polskiej armii ze stopniem generała. 13 czerwca 2006 r. w Ratuszu Staromiejskim odebrała akt nadania przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego stopnia generała brygady.

Historia bohatera

"Zo" urodziła się w 1909 roku w Toruniu. Ukończyła matematykę w Poznaniu, a później pracowała jako nauczycielka. W latach 30. zaczęła aktywnie działać w Przysposobieniu Wojskowym Kobiet.

Gdy wybuchła II wojna światowa najpierw walczyła w obronie Lwowa, a później pod pseudonimem "Zelma" działała w śląskiej Służbie Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej. Wreszcie w charakterze kurierki trafiła do Warszawy. Tam, działając pod pseudonimem "Zo" stała się legendą Armii Krajowej. Ponad sto razy przekraczała granice dostarczając wiadomości i meldunki na Zachód.

Jej najsłynniejsza misja, trwająca od lutego do maja 1943 r., wiodła przez Niemcy, Francję, Andorę, Hiszpanię i Gibraltar do Anglii. W Londynie zdała gen. Władysławowi Sikorskiemu relację z sytuacji w okupowanym kraju.

Jedyna cichociemna

Do Polski wróciła w nocy z 9 na 10 września 1943 roku. Zrzucono ją na spadochronie i dzięki temu stała się jedyną kobietą cichociemną w historii II wojny światowej.

Podczas powstania warszawskiego pracowała w szefostwie Wojskowej Służby Kobiet KG AK, a po jego upadku w Krakowie kierowała szlakami zachodnimi, prowadzącymi do bazy w Szwajcarii.

Po wojnie ukończyła pedagogikę społeczną i pracowała jako nauczycielka w Łodzi, Toruniu i Olsztynie. Osakarżona przez komunistyczne władze o szpiegostwo i skazana na 10 lat więzienia w 1951 roku, na wolność wyszła w 1955 roku.

Kariera naukowa

W 1965 roku uzyskała doktorat z nauk humanistycznych, w 1972 roku została docentem andragoniki Uniwersytetu Gdańskiego, a w 1975 roku wróciła do Torunia gdzie została kierownikiem Zakładu Andragoniki UMK. Profesurę uzyskała w 1995 roku.

Działała też w środowisku solidarnościowym, zakładając koło kombatantów AK przy Komisji Krajowej. Działała w Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskim i współtworzyła Światowy Związek Żołnierzy AK.

Zawacka została odznaczona Krzyżem Virtuti Militari i pięciokrotnie Krzyżem Walecznych. W 1995 r. otrzymała Order Orła Białego. W 2006 r. - została mianowana generałem brygady (od 1944 r. majorem, od 1996 r. - podpułkownikiem, a od 1990 r. - pułkownikiem). Od 1992 r. jest honorowym obywatelem Torunia.

Prawo Harcerskie

1.Harcerz sumienie wypełnia swoje obowiązki wynikające z Przyżeczenia harcerskiego
2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy.
3.Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim.
4.Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza.
5.Harcerz postępuje po rycersku.
6.Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.
7.Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom oraz wszystkim swoim przełożonym.
8.Harcerz jest zawsze pogodny.
9.Harcerz jest oszczędny i ofiarny.
10.Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych

Bohaterka Drużyny

gen. bryg. prof. dr hab. Elżbieta Zawacka, pseud. Zelma, Zo (ur. 19 marca 1909 w Toruniu) – legendarna kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, jedyna kobieta wśród cichociemnych, generał w stanie spoczynku, emerytowana profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Młodość i działalność w II Rzeczypospolitej

Elżbieta Zawacka urodziła się w czasie, gdy Toruń należał do Prus, jednak szkołę podstawową i gimnazjum kończyła już w wolnej Polsce. Maturę zdała w Żeńskim Gimnazjum Humanistycznym, a następnie skończyła studia matematyczne na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Po studiach podjęła pracę jako nauczycielka w szkole średniej i udzielała się społecznie jako instruktor Przysposobienia Wojskowego Kobiet (PWK). Przed 1939 r. pełniła w Katowicach funkcję komendantki Rejonu Śląskiego PWK.

Udział w kampanii wrześniowej i działalność kurierska

We wrześniu 1939 była żołnierzem Kobiecego Batalionu Pomocniczej Służby Wojskowej, walczącym w obronie Lwowa.

W październiku tego samego roku wstąpiła do tworzącej się Służby Zwycięstwu Polski i pozostawała w jej szeregach aż do końca 1945 r. Na początku swej podziemnej działalności działając pod pseudonimem Zelma organizowała w oparciu o struktury PWK niezależną grupę SZP na Śląsku.

Pod koniec 1940 Zo przeniesiono do Warszawy – dostała przydział do Wydziału Łączności Zagranicznej Komendy Głównej Armii Krajowej Zagroda. Od połowy 1941 r. jeździła między Warszawą a Berlinem przewożąc w obie strony pocztę, która kursowała przez Szwecję do Londynu i z powrotem. Dodatkowym zadaniem Zawackiej było zorganizowanie szlaków kurierów podążających do Londynu przez Niemcy. W latach 1939-1945 korzystając z fałszywych dokumentów przekraczała granice Rzeszy ponad sto razy przenosząc meldunki i informacje, zaś w przerwach między wyprawami uczyła na tajnych kompletach. Dla uprzytomnienia jak wymagające było zadanie kuriera wystarczy wspomnieć, że kurierom korzystającym z pociągów pasażerskich nie wolno było zasnąć podczas jazdy, gdyż mogliby przez sen mówić po polsku.

Cichociemna

W lutym 1943 wyruszyła jako emisariuszka Komendanta Głównego AK Stefana Roweckiego przez Niemcy, Francję, Andorę, Hiszpanię i Gibraltar do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Jej misja miała dwa cele: lepszą koordynację szlaków przesyłowych poczty krajowej, dostarczanej przez bazy łączności Sztabu działające w krajach neutralnych oraz przedstawienie żądań gen. Roweckiego dotyczących uprawnień kombatanckich kobiet-żołnierzy AK. Z Londynu powróciła 10 września 1943 zrzucona ze spadochronem. Była jedyną kobietą wśród cichociemnych.

Pewną charakterystykę Zo daje Jan Nowak-Jeziorański w książce Kurier z Warszawy:
Nawet w konspiracji, gdzie panuje anonimowość, "Zo" stała się postacią legendarną. (...) straciła rodzinę. Uchodziła za człowieka ostrego i wymagającego od innych, ale najbardziej od samej siebie. Jej oddanie służbie graniczyło z fanatyzmem. (...) Średniego wzrostu, blondynka o niebieskich oczach miała w sobie coś męskiego. Była surowa, poważna, trochę szorstka i bardzo rzeczowa. W czasie rozmowy ani razu nie uśmiechnęła się, nie padło ani jedno słowo natury bardziej osobistej, nic co nie wiązało się ze służbowym tematem. "Zo" nie miała na to czasu.

Powstanie warszawskie, emigracja i powrót do kraju

W marcu 1944, gdy Zo zagroziło aresztowanie, wycofano ją z działalności kurierskiej i przeniesiono do służby w dowództwie Wojskowej Służby Kobiet (WSK). Działając w WSK brała udział w powstaniu warszawskim, a po kapitulacji przedostała się do Krakowa skąd koordynowała działalności kurierską na trasach prowadzących do Szwajcarii. W październiku tego samego roku została mianowana kapitanem, a następnie majorem Wojska Polskiego. Po demobilizacji udała się na Zachód, jednak już w lutym ponownie znalazła się w konspiracji, tym razem antykomunistycznej – w 1946 r. powróciła do "normalnego" życia podejmując pracę w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego przy Ministerstwie Obrony Narodowej.

W 1948 pracowała jako nauczycielka w Łodzi, Toruniu i Olsztynie. 5 września 1951 r. została aresztowana przez UB i po procesie skazana na 10 lat więzienia. Na wolność wyszła 24 lutego 1955 r.

Wróciła do pracy w szkolnictwie, ucząc w szkołach w Sierpcu i Toruniu, nie zaniedbując jednak samodzielnej nauki. W 1965 uzyskała doktorat nauk humanistycznych na Uniwersytecie Gdańskim i pracowała tam jako adiunkt. Po uzyskanej w 1972 r. habilitacji wróciła do Torunia, gdzie podjęła pracę w Instytucie Pedagogiki i Psychologii UMK. Była założycielką Zakładu Andragogiki, który na skutek represji SB został zlikwidowany w 1978 – po tym zdarzeniu Zo odeszła na emeryturę.

Jeszcze w latach sześćdziesiątych Elżbieta Zawacka zajęła się gromadzeniem materiałów historycznych dokumentujących działalność Armii Krajowej w czasie wojny, jako emerytka powróciła do tej pracy. Działała w ruchu kombatanckim "Solidarności", współzakładała też Klub Historyczny działający od 1987 r. w Toruniu. W 1990 r. współtworzyła Fundację "Archiwum Pomorskie Armii Krajowej" – obecnie jest jej honorowym przewodniczącym.

W 1990 została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 1993 r. Krzyżem Komandorskim tego orderu z gwiazdą. Od 1995 r. jest profesorem nauk humanistycznych, a od kwietnia 2006 r. generałem brygady Wojska Polskiego, jako druga kobieta w historii kraju (pierwszą była Maria Wittek). Profesor Elżbieta Zawacka została dwukrotnie odznaczona Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy i pięciokrotnie Krzyżem Walecznych, zaś w 1995 prezydent Lech Wałęsa odznaczył ją Orderem Orła Białego. W 2002 r. otrzymała Nagrodę "Kustosz Pamięci Narodowej" z rąk Prezesa IPN prof. Leona Kieresa.

W 1990 z jej inicjatywy powstała Fundacja Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek w Toruniu.

sobota, 10 stycznia 2009

Zmarła bohaterka drużyny!

DREAM TEAM

Prawo Harcerskie

LINKI

Archiwum

O Siódemce

Bohaterka Drużyny